Philogeus
Heu lacere fragmenta domus! Heu sidus agello
Triste meo! Quid uotiui nunc stirpibus imbres?
Quid pecori studium? Segeti quid lenior aura,
5 Aut soles ualuere pii? Sors aspera ruris
Semper, et immenso tenuis fortuna paratu!
Agricola infelix, ubi primum cornua tollens
Floriger annus adest, circum sua gaudia fertur,
Rastra manu uersans rigida scabrosque ligones;
10 Vrget in arua boues, sulcoque annixus inheret.
Inserit hic ramos, herbas hinc ungue nocentes
Vellit, et utilibus lolium secernit auenis.
Hinc fodit et ripam bellis brumalibus armat;
Inde leues prono deuertit tramite riuos,
15 Nil uel inexpertum linquens, uel segniter idem
Expertus, sed cuncta nimis. Tum nubila ab austro
Suspicit, et secum pluuias incusat inertes,
Tranquillosque dies operi uentosque fauentes
Inuocat, ac celum precibus uotisque fatigat.
20 Heu! Misero. Postquam sudore exhaustus anhelo
Spes cernit florere suas iamque horrea laxat,
Ecce, fremens, sata culta truci uertigine nimbus
Obruit, et longos anni breuis hora labores
Vna necat, pereuntque seni sua somnia fesso.
25 Adde peregrinas uolucres populantia campum
Agmina, tectorum lapsus, incendia, fures;
Adde grauem morbos nebulam mortesque pluentem,
Innumerosque gregis casus, hominumque ruinas
Qualia nunc flemus mesti! Et uix flere relictum est,
30 Ora metus mortis quoniam trepidantia claudit.
Heu! Heu! Quo me cura tulit? Quo cecus habendi
Traxit amor? Poteram uulgo quot tutius artes,
Quot rerum tentare uias! Cur ultima lecta est?
Paupertate labor mixtus, semperque malignam
35 Scalpere tellurem, querulasque optare cicadas?
Theophilus
Quid gemis? Aut quenam usque adeo fortuna molesta est?
Philogeus
Quid gemis? Heu mea rura uides? Fons ecce laborum
Atque operum! Spes ecce mee! Quid uiuere longum
Fert homini? Nec desinimus nocitura precari.
40 Que modo dumiuagis fuerant angusta capellis
Antra, uacant; rareque procul languentis oberrant
Relliquie armenti, quas mors uiolenta per orbem
Spargit et insequitur; non equoris obice uasti,
Non celi terreque situ, non denique totis
45 Caucaseis arcenda iugis; sic omnia uictrix
Proterit et latos depascitur ordine saltus,
Exemplis caritura quidem, tenuemque nepotum
Vix habitura fidem, superant si forte nepotes;
Nec finem modo fata parant imponere rebus.
Theophilus
50 Nosse mali causas ingens solet esse leuamen.
Dissere, si nosti, que tante pestis origo.
Philogeus
Multa dei celant hominem; non omnia seruus
Clausa uidet domini, cum sit mortalis uterque.
Que tamen in siluis crebrescat fabula, dicam:
55 Cerne sinus pelagi geminos, quos maxima frangunt
Flumina, et aduerso dirimentia gurgite terras:
Hunc hirsuta premit glacies, et bruma perennis
Asperat, horrificoque infestant murmure tigres;
Illum blanda rosis non arescentibus estas
60 Temperat, et uirides fantur per plana uolucres.
Hos, alio prius orta, sinus afflauerat, orbe;
Hinc nostris translata lues iam regnat in aruis.
Theophilus
Quo mare tam facili transiuit et ethera saltu?
Philogeus
Illuc heu! cupidi (stimulat sua quemque libido)
65 Peruenit pars una gregis, sucosque ueneni
Et diras gustauit aquas. Atque inde reuertens,
Mox peritura, cohors late contagia fudit.
Pastorem pastor, pecudem pecus inficit egra;
Spirat enim saniem inclusam pulmonis adusti
70 Alitus, infaustis aspirant flatibus euri.
Intereunt iumenta, boues, durique bubulci;
Graminaque et segetes uacuis moribundus aristis
Imminet, et culmum componit messor inanem.
Nec morbi modus ullus adest; uelocibus alis
75 Mors uolat; externos frustra glomeramus odores.
His etiam sua pestis inest. Quid demoror? Omnes
Occidimus, nisi fata minas placata remittunt.
Quanquam quid reliqui est miseris? Iam falce recurua
Vltima rura metunt, graia qua uectus ab ora
80 Marmoreoque nouam designans limite siluam,
Inclita magnificus posuit confinia pastor.
Theophilus
Falleris, ah! demens; nam iusta et sera merentes
Pastores ferit ira Dei, populumque rebellem.
Effugite, o ceci, securaque poscite regna.
Philogeus
85 Nec mora tuta quidem, nec iam fuga tutior usquam;
Obuia mors preuertit enim, et, quocunque mouemur,
Mille parat medio laqueos et retia calle.
Theophilus
Accipe consilium propere; cunctatio namque
Lenta fuit semper subitis inimica periclis:
90 Huc, huc uolue oculos; hec est uia recta sine ullis
Insidiis, predura quidem calcataque paucis,
Sed super aerios arcto que tramite colles
Perferat et sistat fessum in regione quieta.
Illic uita habitat; leua sed olentis auerni
95 Sulphureis stant stagna uadis; ibi lurida mortis
Signa uides, atroque polum nigrescere fumo.
Hos euade lacus; dextrum michi prende cacumen.
Philogeus
Enitar; tu me sequere et miserere iuuando.
Quin prior i, tardum attollens, et porrige dextram.
Theophilus
100 Vltimus ac primus adero, pellamque trahamque;
Tu modo, nec labor officiat, tibi solus adesto.
|
